Đã bao giờ bạn thắc mắc trước công nguyên là gì chưa? Đối với những người yêu thích lịch sử, việc hiểu rõ thuật ngữ này rất quan trọng. Hiểu được điều này, bài viết dưới đây chúng tôi sẽ giải đáp thế nào là trước công nguyên, sau công nguyên? Mời các bạn theo dõi để nắm được những thông tin chi tiết nhé!
Công nguyên là gì?
Công nguyên là kỷ nguyên lịch sử được sử dụng phổ biến để đánh số các năm trong lịch phương Tây. Khái niệm này bắt nguồn từ Kitô giáo, trong đó Công nguyên được xem là kỷ nguyên bắt đầu từ năm sinh của Chúa Giê-su, mặc dù thực tế có thể có sự sai lệch vài năm so với ngày sinh thật sự của ông. Công nguyên được biểu thị bằng AD (Anno Domini – Năm của Chúa trong tiếng Latin) hoặc CN (Công nguyên) và được dùng rộng rãi trên toàn thế giới để tính năm trong lịch hiện đại. Và công nguyên được chia thành TCN, sau CN. Vậy trước công nguyên là gì? Sau công nguyên là gì?
Nguồn gốc của Công nguyên xuất phát từ việc Giáo hoàng vào thế kỷ 6 yêu cầu một nhà sư tên là Dionysius Exiguus thiết lập một hệ thống lịch mới nhằm thay thế lịch của người La Mã trước đó. Dionysius đã chọn năm sinh của Chúa Giê-su làm mốc bắt đầu của kỷ nguyên mới. Từ đó, hệ thống lịch này dần trở thành tiêu chuẩn trong thế giới phương Tây và sau đó lan rộng toàn cầu.
Cách tính lịch công nguyên?
Để biết trước công nguyên là gì thì các bạn cần biết cách xác định lịch công nguyên. Cách tính lịch Công nguyên dựa trên năm được cho là năm sinh của Chúa Giê-su được xác định là năm 1 Công nguyên. Như vậy sẽ không có năm 0 trong lịch công nguyên, năm trước năm 1 CN là năm 1 Trước Công nguyên. Cách tính lịch Công nguyên theo một số nguyên tắc như sau:
- Tính theo năm: Những năm thuộc Công nguyên được đếm từ năm 1 trở đi. Ví dụ, năm 2024 CN là 2024 năm sau khi bắt đầu Công nguyên. Những năm trước Công nguyên (TCN) được đếm ngược, với năm 1 TCN là năm ngay trước năm 1 CN.
- Khi chuyển từ năm TCN sang CN, không có năm 0. Năm 1 TCN ngay lập tức tiếp nối bởi năm 1 CN.
- Để tính khoảng cách giữa một năm TCN và một năm CN, các bạn sẽ cộng số năm lại sau đó trừ đi 1. Chẳng hạn như khoảng cách giữa năm 500 TCN và năm 500 CN là (500 + 500) – 1 = 999 năm.
Ban đầu, lịch Công nguyên dựa trên lịch Julian, do Julius Caesar thiết lập vào năm 45 TCN. Sau đó, vào năm 1582, Giáo hoàng Gregory XIII đã cải cách lịch Julian, dẫn đến lịch Gregorian là hệ thống lịch hiện đang được sử dụng rộng rãi trên thế giới. Lịch Gregorian điều chỉnh các năm nhuận để phù hợp hơn với chu kỳ thực của Trái Đất quanh Mặt Trời.
Trước công nguyên là gì?
Trước Công nguyên (TCN) là thuật ngữ dùng để chỉ khoảng thời gian trước khi bắt đầu Công nguyên, tức là trước năm được cho là năm sinh của Chúa Giê-su, năm 1 Công nguyên (CN). Thuật ngữ này thường được viết tắt là “TCN” trong tiếng Việt hoặc “BC” (Before Christ) trong tiếng Anh. Các năm TCN được đánh số ngược từ năm 1 TCN, 2 TCN, 3 TCN, và tiếp tục như vậy. Ví dụ, năm 100 TCN là 100 năm trước khi bắt đầu Công nguyên.
Đặc điểm thời kỳ trước công nguyên
Thời kỳ Trước Công nguyên (TCN) bao gồm một giai đoạn rất dài trong lịch sử nhân loại, kéo dài từ thời kỳ sơ khai của loài người cho đến năm 1 Công nguyên. Đây là thời kỳ mà con người trải qua nhiều giai đoạn phát triển về xã hội, văn hóa, kỹ thuật và chính trị. Cụ thể:
Hình thành và phát triển các nền văn minh cổ đại
Nền văn minh Lưỡng Hà: Đây là một trong những nền văn minh đầu tiên trên thế giới, phát triển ở khu vực hiện nay là Iraq. Nền văn minh này nổi tiếng với sự phát triển của chữ viết (chữ hình nêm), luật pháp (Bộ luật Hammurabi) và các thành phố lớn như Babylon, Uruk.
Nền văn minh Ai Cập cổ đại: Phát triển dọc theo sông Nile, nổi bật với kiến trúc hùng vĩ như kim tự tháp, tượng Nhân sư, cùng với hệ thống chữ viết tượng hình (hieroglyphics).
Nền văn minh Ấn Độ cổ đại: Tìm hiểu trước công nguyên là gì các bạn sẽ biết nền văn minh Ấn Độ xuất hiện vào thời gian này. Hình thành ở thung lũng sông Ấn với các thành phố lớn như Harappa và Mohenjo-Daro, phát triển hệ thống thủy lợi, và tôn giáo Hindu ban đầu.
Nền văn minh Trung Hoa cổ đại: Bắt nguồn từ lưu vực sông Hoàng Hà, Trung Hoa cổ đại có các triều đại nổi bật như Hạ, Thương, Chu, phát triển nhiều phát minh như la bàn, giấy, kỹ thuật in ấn.
Sự ra đời của hệ thống chữ viết
Chữ viết là một trong những phát minh quan trọng nhất của thời kỳ TCN. Các hệ thống chữ viết sớm nhất bao gồm chữ hình nêm của người Lưỡng Hà, chữ tượng hình của Ai Cập, chữ tượng hình của người Maya ở châu Mỹ. Chữ viết không chỉ giúp ghi chép lịch sử mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý nhà nước, giao thương, phát triển văn hóa.
Sự phát triển của tôn giáo, triết học
Sự phát triển của tôn giáo, triết học trước công nguyên là gì? Nhiều tôn giáo lớn đã xuất hiện và phát triển trong thời kỳ TCN như Hindu giáo ở Ấn Độ, Do Thái giáo ở Trung Đông, Phật giáo ở Ấn Độ. Những tôn giáo này không chỉ ảnh hưởng đến đời sống tinh thần của con người mà còn định hình các nền văn hóa và xã hội. Triết học cũng phát triển mạnh mẽ trong thời kỳ trước công nguyên như Khổng Tử, Lão Tử ở Trung Quốc, Socrates, Plato, Aristotle ở Hy Lạp cổ đại
Xã hội, chính trị
Các xã hội thời TCN thường tổ chức thành các hệ thống phong kiến hoặc quân chủ với một vị vua hoặc hoàng đế cai trị. Hệ thống xã hội thường phân cấp với tầng lớp quý tộc, nông dân, nô lệ. Chính trị thời TCN thường gắn liền với các cuộc chiến tranh mở rộng lãnh thổ và xây dựng các đế quốc lớn như Đế chế La Mã, Đế chế Ba Tư, Đế chế Trung Hoa.
Sau công nguyên là gì?
Trên đây chúng ta đã tìm hiểu trước công nguyên là gì? Vậy sau công nguyên là gì? Sau Công nguyên là thời kỳ bắt đầu từ năm 1 Công nguyên trở đi và tiếp tục cho đến hiện tại. Đây là kỷ nguyên mà lịch sử nhân loại được ghi nhận sau khi Chúa Giê-su được cho là đã sinh ra, theo lịch phương Tây. Thuật ngữ sau Công nguyên không thường được sử dụng, vì khi nói về các năm sau Công nguyên, người ta thường chỉ dùng ký hiệu “CN” hoặc “AD” (Anno Domini).
Đặc điểm thời kỳ sau Công nguyên
Thời kỳ Sau Công nguyên là một giai đoạn quan trọng trong lịch sử nhân loại, bao gồm nhiều thời kỳ khác nhau và đánh dấu sự phát triển vượt bậc về mọi mặt của xã hội loài người. Dưới đây là những đặc điểm của thời kỳ sau Công nguyên:
Phát triển của các tôn giáo
Sau Công nguyên là thời kỳ Kitô giáo phát triển mạnh mẽ, trở thành tôn giáo chủ đạo ở châu Âu và lan rộng ra khắp thế giới. Kitô giáo đã có ảnh hưởng lớn đến văn hóa, chính trị và nghệ thuật. Bên cạnh đó, hồi giáo xuất hiện vào thế kỷ 7 ở bán đảo Ả Rập sau đó nhanh chóng lan rộng ra các vùng lãnh thổ rộng lớn từ Trung Đông, Bắc Phi đến một phần của châu Âu và châu Á, tạo nên các đế chế Hồi giáo hùng mạnh như Đế chế Umayyad và Đế chế Abbasid.
Thời kỳ Trung Cổ
Thời kỳ Trung Cổ có điểm gì khác so với trước công nguyên là gì? Thời kỳ Trung Cổ bắt đầu khoảng từ thế kỷ thứ V đến thế kỷ XV, trong thời kỳ này châu Âu phát triển một hệ thống xã hội phong kiến, nơi quyền lực nằm trong tay các lãnh chúa và hoàng đế. Nông dân làm việc trên đất của lãnh chúa để đổi lấy sự bảo vệ. Giáo hội Công giáo La Mã nắm giữ quyền lực lớn, ảnh hưởng sâu rộng đến đời sống tinh thần và chính trị của người dân châu Âu. Trong thời kỳ Trung Cổ còn xuất hiện một loạt các cuộc chiến tranh tôn giáo giữa các vương quốc Kitô giáo và các lực lượng Hồi giáo nhằm giành quyền kiểm soát Đất Thánh.
Thời kỳ Phục Hưng
Thời kỳ Phục Hưng từ thế kỉ XIV đến XVII, sau một thời thời kỳ Trung Cổ được coi là tăm tối, châu Âu bước vào giai đoạn Phục Hưng với sự hồi sinh của nghệ thuật, văn học, triết học dựa trên các giá trị cổ điển của Hy Lạp và La Mã. Đây cũng là thời kỳ của nhiều phát minh, khám phá quan trọng như lý thuyết địa tâm của Copernicus, nghiên cứu thiên văn của Galileo, những tiến bộ trong y học và vật lý.
Thời kỳ Cách mạng Khoa học và Công nghiệp
Tìm hiểu đặc điểm trước công nguyên là gì các bạn sẽ thấy hoàn toàn khác so với thời kỳ sau công nguyên. Cụ thể, thời kỳ Cách mạng Khoa học và Công nghiệp từ thế kỉ XVII đến thế kỉ XIX đã chứng kiến những khám phá khoa học to lớn, từ cơ học cổ điển của Newton đến các lý thuyết về vũ trụ và vật chất, đặt nền móng cho khoa học hiện đại. Bắt đầu từ Anh vào cuối thế kỷ 18, cách mạng Công nghiệp đã thay đổi hoàn toàn nền kinh tế và xã hội với sự ra đời của máy móc, nhà máy, hệ thống sản xuất hàng loạt.
Hai cuộc Chiến tranh Thế giới và sự thay đổi xã hội
Hai cuộc chiến tranh này có tác động sâu rộng, làm thay đổi hoàn toàn bản đồ chính trị và kinh tế thế giới dẫn đến sự sụp đổ của nhiều đế chế và sự hình thành của Liên Hợp Quốc. Sau Thế chiến II, thế giới bước vào thời kỳ Chiến tranh Lạnh giữa Hoa Kỳ và Liên Xô, ảnh hưởng đến chính trị, kinh tế và xã hội toàn cầu. Nhiều quốc gia thuộc địa giành được độc lập dẫn đến sự hình thành của nhiều quốc gia mới ở châu Á, châu Phi và Mỹ Latinh.
Toàn cầu hoá và công nghệ
Thế giới trở nên kết nối hơn bao giờ hết nhờ sự phát triển của thương mại quốc tế, truyền thông, công nghệ thông tin. Sự bùng nổ của công nghệ đặc biệt là internet, đã làm thay đổi cách con người giao tiếp, làm việc và sinh hoạt, tạo nên một xã hội toàn cầu hóa mạnh mẽ hơn. Tuy nhiên, cùng với sự phát triển đó là những thách thức như biến đổi khí hậu, các vấn đề về môi trường. Sự phát triển của trí tuệ nhân tạo, tự động hóa, công nghệ sinh học đang định hình lại thế giới và hứa hẹn mang lại những thay đổi to lớn trong tương lai.
Tạm Kết
Trên đây, chúng tôi đã giải đáp trước công nguyên là gì? Thế nào là trước công nguyên, sau công nguyên cho các bạn nắm được. Việc xác định thời gian trước công nguyên, sau công nguyên rất quan trọng để tìm hiểu văn hoá, lịch sử. Hãy theo dõi fanpage Hoàng Hà Mobile, kênh Youtube Hoàng Hà Channel để không bỏ lỡ thông tin thú vị nhé!
XEM THÊM:
