Nhiều người dùng máy tính hiện đang thắc mắc Trojan là gì và nó đem đến những nguy cơ nào cho máy tính. Thực chất virus này là một loại mã ẩn trong các chương trình tưởng chừng như vô hại hoặc cố ý lừa người dùng tự cài đặt vào máy tính. Để biết virus này có nguy hiểm hay không thì mọi người có thể xem bài viết sau đây.
Trojan là gì?
Trojan là một loại mã hoặc một phần mềm độc hại ẩn dưới lớp vỏ của các phần mềm với bề ngoài được cho là an toàn, hợp pháp. Mã này có thể làm hỏng hoặc đánh cắp thông tin, tạo ra những hành động phá hoại mạng, dữ liệu trên thiết bị máy tính.
Virus này không giống các loại virus máy tính khác, mã này sẽ không tự động sao chép qua việc lây nhiễm lên những tệp, máy tính khác. Nó sẽ tồn tại bằng việc lặng lẽ ngồi im trong các máy tính và thu thập những thông tin. Từ đó nó sẽ tạo ra các lỗ hổng trong hàng rào bảo mật của máy tính và dần dần chiếm lấy thiết bị của người dùng.
Mã độc Trojan ra đời từ đâu?
Trước đây Trojan được coi là một trò chơi vô hại, chẳng hạn như trò ANIMAL được tạo ra với tính năng là tự động sao chép. Tính năng này có thể giúp game ANIMAL tự động sao chép những thư mục được chia sẻ bên trong mạng nội bộ của máy tính. Từ đây game ANIMAL đã lan rộng trên toàn hệ thống.
Sau đó, cuộc tấn công của virus này không chỉ đơn thuần là prank nữa. Cho tới tháng 12/ 1989 thì AIDS Trojan đã trở thành một loại mã độc chuyên dùng để tổng tiền. Nó còn được gọi là Ransomware, đầu tiên mã này gửi đến những số điện thoại của tạp chí “PC Business World”. Sau đó nó còn được gửi đến các danh bạ trong hội nghị liên quan đến AIDS do WHO tổ chức.
Những nạn nhân nhận lúc đó được các đoạn dữ liệu chứa mã độc Trojan phải gửi 189 USD tới hòm thư tại Panama để giải mã đoạn dữ liệu. Cho đến năm 2000 thì cuộc tấn công từ virus này phát triển ngày càng mạnh mẽ hơn và tinh vi hơn. Nổi bật trong số các vụ tấn công lúc đó là mã độc ILOVEYOU có sức tàn phá lớn nhất.
Tại thời điểm đó, Trojan đã gây ra thiệt hại lên đến gần 9 tỷ USD với cuộc tấn công dưới dạng email kèm theo chủ đề ILOVEYOU và dạng tệp “LOVE-LETTER-FOR-YOU.txt.vbs”. Khi người dùng mở tệp này thì nó tự động gửi đến một số địa chỉ Outlook. Sau đó virus này đã trở thành một trong các loại virus có vận tốc lây nhiễm nhanh nhất ở thời điểm đó.
Nguyên nhân mã độc Trojan xuất hiện trên máy tính
Sau nhiều cuộc tấn công của virus này, người ta rút ra được một số nguyên nhân gây xuất hiện virus này trên máy tính người dùng. Đó là:
- Virus xâm nhập thông qua đường dẫn, tệp đính kèm gửi trong email.
- Virus xâm nhập qua quá trình khai thác phần mềm, ứng dụng. Cụ thể là virus này lợi dụng các lỗ hổng có trong các trình duyệt web, phần mềm nhắn tin để xâm nhập vào máy tính. Lỗ hổng này xuất hiện khi người dùng không cập nhật thường xuyên để sử dụng các bản vá lỗi cung cấp tính năng bảo mật cao từ nhà sản xuất.
- Virus này cũng có thể xâm nhập trong quá trình người dùng tải phần mềm từ những trang web chuyên lưu trữ tài nguyên hoặc chia sẻ tệp tin chứa mã độc hại.
Đặc điểm của mã độc Trojan là gì?
Để nhận biết mã độc này, mọi người cần nắm những điểm đặc trưng của mã độc này như sau:
- Virus này có khả năng thiết kế một chương trình ẩn mình trong máy tính dưới dạng một chương trình hữu ích cùng nhiều tính năng để đáp ứng nhu cầu người dùng.
- Chương trình do virus này tạo ra sẽ thực hiện các hành động không mong muốn. Những tính năng của chương trình dùng để phục vụ người dùng chỉ là bề ngoài để cho đi những hành động phía sau của mã độc.
- Có nhiều loại mã độc Trojan còn chứa thêm các phần mềm gián điệp. Nó sẽ cho phép máy tính bị điều khiển từ xa qua hệ thống mạng nào đó.
- Virus này còn có cả đặc điểm tự phân tán, việc này khiến nó dần dần trở thành một loại virus và làm người dùng khó khăn để nhận biết được chúng.
Nguyên lý hoạt động của mã độc Trojan là gì?
Virus này thường đánh lừa để bạn dễ nhầm với những phần mềm dùng để quét virus hay hệ thống tường lửa trên máy tính. Các đối tượng xấu sẽ chèn mã độc ẩn bên trong một phần mềm. Khi Trojan bắt đầu hoạt động thì mã độc sẽ lan truyền ra nhiều nơi và gây ra các hậu quả không lường được nếu mọi người không phát hiện sớm và ngăn chặn.
Những hình thức hoạt động của mã độc Trojan
Trên Internet hiện đang tồn tại một số hình thức của mã độc này như sau:
- Remote Access Trojans: Kẻ xấu sẽ thực hiện kiểm soát từ xa toàn diện hệ thống máy tính để phục vụ cho mục đích xấu.
- Data – Sending Trojans: Những thông tin cá nhân của người dùng sẽ tự động gửi về bên đang dùng Trojan.
- Destructive Trojans: Hình thức virus này có thể phá hủy toàn bộ hệ thống máy tính trong khoảng thời gian rất ngắn.
- Proxy Trojans: Tin tặc sử dụng hình thức virus này để xâm nhập và sử dụng máy tính của mọi người như một proxy server.
- FTP Trojans và HTTP Trojans: Virus này sẽ tự hình thành FTP server hoặc HTTP server để hỗ trợ kẻ xấu khai thác những lỗ hổng trên máy tính.
- Security Software Disable Trojan: Dạng virus này có thể tắt tất cả tính năng bảo mật của máy tính bị tấn công.
Các loại Trojan xuất hiện nhiều nhất hiện nay
Để hiểu hơn về Trojan là gì, mọi người cần tìm hiểu những loại Trojan phổ biến nhất hiện nay:
Trojan Backdoor
Trojan Backdoor là một mã độc ẩn mình dưới hình thức là một phần mềm độc hại. Nó có thể đánh lừa người dùng tự cài đặt vào máy tính. Sau khi đã cài đặt phần mềm này thành công thì người dùng có thể thực hiện các hành động như truy xuất, xóa bỏ hoặc truyền tải các dữ liệu trên máy tính mà không ai biết.
Trojan Rootkit
Trojan Rootkit cũng là một mã độc trên máy tính. Nó có khả năng che giấu, bảo vệ các phần mềm độc hại để mọi người không thể phát hiện được. Lợi thế của nó là có thể tồn tại lâu dài trong máy tính và tăng thêm khoảng thời gian dùng để thu thập các thông tin cá nhân của người dùng và dùng cho mục đích xấu.
Trình tải xuống Trojan
Trình tải xuống Trojan là gì? Nó tương tự như virus có khả năng tải tự động. Chúng sẽ làm nhiệm vụ là thúc đẩy những phần mềm độc hại cài sẵn trong máy tính để tin tặc có thể xâm nhập máy tính nhanh hơn.
Trojan-Banker
Mã độc này được các đối tượng xấu sử dụng cho mục tiêu là đánh cắp dữ liệu người dùng ở các ngân hàng. Thường thì mã độc này sẽ xâm nhập vào bước truy cập tài khoản ngân hàng trên máy tính. Những dữ liệu và đối tượng xấu muốn thu được là số tài khoản, thông tin thẻ, số CVV, dữ liệu khách hàng tại các ngân hàng,…
Một số mã độc Trojan khác
Ngoài 4 mã độc Trojan phổ biến ở trên, mọi người có thể tìm hiểu thêm vài mã độc khác như:
- Trojan Zombifying là mã độc dùng để chiếm quyền máy tính để tạo ra các botnet chuẩn bị cho các cuộc tấn công DDoS.
- Trojan Dialer là chương trình có thể làm thay đổi cấu trúc modem trên thiết bị quay số. Mục đích của nó là làm tăng tiền cước điện thoại sử dụng. Nhưng loại virus này khá là lỗi thời ở thời điểm hiện nay vì ít còn ai sử dụng điện thoại quay số.
Cách nhận biết máy tính bị Trojan xâm nhập
Sau đây là vài dấu hiệu cơ bản để mọi người nhận biết máy tính của mình có bị xâm nhập bởi virus này không:
- Ổ CD-ROM của máy tính tự động mở/ đóng.
- Máy tính đột nhiên xuất hiện những dấu hiệu lạ và tự hiển thị ra giao diện.
- Hình nền trên những cửa sổ Windows tự động bị đổi giao diện.
- Máy tính tự động đổi phông chữ, in văn bản,…
- Người dùng thể tự đổi hình nền máy tính.
- Không sử dụng được chuột trái hoặc phải.
- Nút Start trên máy tính đã biến mất.
- Những cửa sổ chat tự nhiên bật lên trên máy tính.
Cách phòng tránh mã độc Trojan là gì?
Cách hiệu quả nhất để phòng tránh và ngăn chặn virus này chính là tuyệt đối không truy cập các đường link, tệp tin hay những phần mềm lạ. Mã độc Trojan có thể lan truyền khi mọi người nhấp trực tiếp vào nội dung có mã độc. Vì vậy mọi người cần kiểm tra thật kỹ trước khi sử dụng những hình thức quét virus. Bạn cũng có thể dùng Virustotal để kiểm tra trước khi cài đặt các phần mềm vào máy tính.
Sau đây là một số biện pháp có thể giúp bạn phòng tránh, ngăn chặn virus độc hại này:
- Luôn luôn dùng phần mềm Antivirus hoặc tường lửa để làm hàng rào bảo vệ cho máy tính.
- Cập nhật liên tục các bản vá bảo mật được tung ra thường xuyên bởi Windows để phòng tránh các đối tượng xấu như hackers có thể lợi dụng lỗ hổng bảo mật để truy cập vào máy tính.
- Tuyệt đối không truy cập các trang web được đánh giá là không an toàn.
- Tuyệt đối không mở các đường link không đáng tin cậy trong email. Trừ khi bạn chắc chắn nó gửi từ nguồn an toàn, hợp pháp.
- Bạn không nên tải và cài đặt chương trình, phần mềm nếu không tin tưởng nhà phát hành.
- Tuyệt đối không mở đường link được cung cấp trong email mà không biết chính xác đường link đó chứa gì.
Các phần mềm hỗ trợ loại bỏ mã độc Trojan khỏi máy tính
Phần mềm loại bỏ trojan là gì? Để loại bỏ vi khuẩn virus này ra khỏi máy tính nhanh chóng nhất, mọi người có thể sử dụng các phần mềm sau đây:
Phần mềm AVG
Đây là phần mềm diệt virus rất hiệu quả với sự kết hợp giữa công nghệ AVG và AVAST. Phần mềm AVG có thể hiển thị tình trạng an ninh của đa dạng khu vực và thể hiện tại giao diện thời lượng.
Phần mềm AVG sẽ giúp người dùng bảo vệ máy tính ngay trong khoảng thời gian thực. Nó giúp máy tính chống lại những mối đe dọa về bảo mật và an ninh qua công cụ mạnh mẽ CyberCapture. Bên cạnh đó, chế độ Passive của AVG cũng cho phép hai công cụ bảo vệ chạy song song tại một thời điểm nhất định.
Đặc biệt, AVG còn cải tiến thêm tính năng bảo vệ trực tuyến qua việc quét các đường link, trang web cùng những loại tệp dữ liệu nhằm bảo vệ máy tính. Phần mềm này cũng cung cấp tính năng quét virus miễn phí và thường xuyên kiểm tra hiệu năng hoạt động của máy qua AVG Tuneup. Trong quá trình quét Anti Rootkit, AVG còn khắc phục được hiện tượng BSOD trong máy.
Phần mềm Kaspersky AntiVirus
Kaspersky AntiVirus cũng là phần mềm hỗ trợ diệt virus như Trojan. Nó cung cấp các giải pháp diệt triệt để virus và bảo vệ hệ thống máy tính được dọn sạch sẽ kể cả các mã độc.
Bên cạnh đó, Kaspersky AntiVirus còn có cả tính năng chặn những phần mềm liên quan đến đào tiền ảo làm ảnh hưởng đến tốc độ, đường truyền máy tính. Phần mềm này có thể giúp người dùng phòng tránh các rủi ro từ Internet, bảo vệ máy tính và dữ liệu luôn an toàn.
Phần mềm ESET Nod32
ESET Nod32 cũng là phần mềm diệt virus có khả năng phát hiện, tiêu diệt đa dạng các loại virus máy tính khi chúng vừa xuất hiện. Phần mềm này còn có thể quét hệ thống, dùng công nghệ điện toán đám mây và kiểm soát thiết bị kết nối vào máy tính của người dùng.
Phần mềm Avast
Phần mềm Avast là dạng phần mềm virus được sử dụng hoàn toàn miễn phí. Nó có thể cung cấp nhiều chế độ quét để kết hợp với công nghệ chống virus tiên tiến. Avast còn có thể phát hiện ra những phần tử độc hại gây ảnh hưởng đến máy tính. Đồng thời, phần mềm còn hỗ trợ thanh lọc trình duyệt, bảo vệ các dữ liệu online và đem đến môi trường truy cập web an toàn cho người dùng.
Dung lượng của phần mềm Avast khá nhỏ, giao diện thiết kế trực quan, dễ thao tác nên hỗ trợ người dùng phòng chống đa dạng các loại virus, kể cả Trojan. Hiện nay Avast đã cải tiến khá nhiều công nghệ để tiết kiệm năng lượng, tăng cường khả năng phân tích hệ thống và quét mã độc mới nhanh chóng hơn.
Ngoài những phần mềm trên, hiện nay còn khá nhiều phần mềm diệt virus hiệu quả như Microsoft Denfender, BKAV,… mà bạn có thể tham khảo thêm.
Câu hỏi thường gặp về Trojan
Bên cạnh thắc mắc Trojan là gì, nhiều người còn đặt ra các câu hỏi sau khi tìm hiểu về loại mã độc này:
Trojan Remover là gì?
Đây là một phần mềm chống virus được thiết kế để giúp loại bỏ Internet Worms, Trojan Horses khi những phần mềm loại bỏ virus tiêu chuẩn không thể phát hiện ra lỗi và loại bỏ triệt để virus này.
Việc reset máy tính có loại bỏ được Trojan không?
Việc khôi phục cài đặt gốc của máy tính có thể giúp loại bỏ các loại virus nhưng không phải lúc nào cũng giúp loại bỏ virus hoàn toàn, kể cả virus Trojan. Các loại virus ngày càng ẩn mình tinh vi hơn trong máy tính nên không thể đảm bảo rằng việc reset máy có thể loại bỏ hoàn toàn virus.
Cách tấn công của mã độc Trojan là gì?
Virus này có thể xâm nhập, tấn công bằng cách điều khiển các máy tính từ xa qua phần mềm đã được cài sẵn vào máy của các nạn nhân.
Nội dung trên đã giúp mọi người biết được Trojan là gì và cách phòng chống virus này một cách hiệu quả. Hy vọng những kiến thức trên có thể giúp mọi người hiểu rõ về loại virus này và biết cách bảo vệ máy tính của mình luôn an toàn, hoạt động ổn định.
Tham khảo bài viết liên quan:
