Trong xã hội hiện đại ngày nay, peer pressure là một thuật ngữ khá phổ biến. Đặc biệt là khi người trẻ nói chuyện với nhau về những áp lực cuộc sống hay đi so sánh với người khác. Vậy peer pressure là gì? Nguyên nhân và cách vượt qua nó như thế nào? Hãy cùng tìm hiểu trong bài viết dưới đây
Peer pressure là gì?
Thuật ngữ tiếng Anh “peer pressure” được dùng để nói về áp lực đồng trang lứa. Vấn đề này thường gặp phải ở độ tuổi thanh thiếu niên và người đang trong giai đoạn trưởng thành. Đó là những ảnh hưởng, sự thúc đẩy hoặc ép buộc về mặt nhận thức từ những người cùng độ tuổi như bạn bè cùng lớp hoặc những người cùng nhóm xã hội, đồng nghiệp.
Peer pressure có thể khiến chúng ta có xu hướng hành động theo một cách nhất định, thường là để phù hợp với nhóm người xung quanh mình. Đi kèm với áp lực phải chạy theo số đông, ngay cả khi bản thân thực sự không muốn vậy hoặc bị không thoải mái.
Phân loại peer pressure
Như vậy, bạn đã hiểu hơn peer pressure là gì. Đây là những áp lực từ bạn bè và có thể nhìn nhận theo hướng tích cực hoặc tiêu cực.
Áp lực đồng trang lứa tiêu cực
Ngược lại peer pressure tích cực là gì? Đó chính là peer pressure tiêu cực. Áp lực tiêu cực từ bạn bè là khi ai đó là bạn bè hoặc thành viên trong nhóm của bạn khiến bạn cảm thấy mình phải làm điều gì đó để được chấp nhận hoặc ngang hàng. Khi cảm thấy bị thua kém, thiếu sót trước áp lực tiêu cực từ bạn bè, bạn thường cảm thấy tội lỗi hoặc thất vọng với bản thân. Sau đó, chúng ta sẽ làm những điều mà bản thân không muốn hoặc không thực sự thoải mái, chỉ để được mọi người xung quanh chấp nhận và hòa nhập.
Các biểu hiện của peer pressure tiêu cực được biểu hiện qua một số điều sau:
- Ép buộc làm điều sai trái: Bị bạn bè rủ rê hút thuốc, uống rượu, trộm cắp,…
- So sánh bản thân quá mức: Luôn so sánh mình với người khác, cảm thấy tự ti, mặc cảm.
- Thay đổi bản thân để hòa nhập: Bắt chước theo phong cách, hành vi của người khác mà không phải là chính mình.
- Cố gắng nổi bật bằng cách tiêu cực: Thể hiện bản thân bằng những hành động gây sốc, nổi loạn.
- Sợ bị cô lập: Luôn lo lắng về việc bị bạn bè xa lánh, không được chấp nhận.
Áp lực đồng trang lứa tích cực
Áp lực đồng trang lứa tích cực là một khái niệm chỉ sự ảnh hưởng mang lại kết quả tốt đẹp, có ích từ bạn bè, người cùng trang lứa. Nó thúc đẩy chúng ta phát triển bản thân theo hướng tốt đẹp hơn. Ví dụ bạn bè cùng nhau học nhóm, giải bài tập, tạo ra một môi trường học tập lành mạnh và hiệu quả. Ngoài giờ, bạn bè cùng nhau tập luyện, cổ vũ nhau, giúp nhau vượt qua giới hạn bản thân ở những lĩnh vực mới.
Nhìn chung, khi nói về peer pressure, thay vì ép buộc chúng ta làm điều gì đó mình không muốn, áp lực đồng trang lứa tích cực khuyến khích bạn:
- Đạt được mục tiêu cao hơn: Bạn bè có thể là động lực để bạn học tập chăm chỉ hơn, rèn luyện thể thao, hoặc theo đuổi những sở thích mới.
- Phát triển các kỹ năng: Bạn bè có thể dạy bạn những kỹ năng mới, giúp bạn mở rộng kiến thức và kinh nghiệm.
- Trở thành một người tốt hơn: Bạn bè có thể giúp bạn trở nên tử tế, bao dung, và có trách nhiệm hơn.
Tại sao áp lực đồng trang lứa lại xảy ra?
Khi tìm hiểu peer pressure là gì, mọi người sẽ thấy rằng đây là một hiện tượng xã hội vô cùng phổ biến và rất dễ xảy ra. Có nhiều yếu tố là tác nhân dẫn đến việc chúng ta gặp phải tình trạng bị áp lực đồng trang lứa, đặc biệt là ở độ tuổi đang phát triển. Dưới đây là một số nguyên nhân chính:
Muốn được chấp nhận
Chúng ta sinh ra và lớn lên trong các cộng đồng. Bởi vậy, con người có xu hướng muốn được xã hội công nhận và chấp nhận. Việc được cộng đồng, xã hội công nhận và chấp nhận giúp chúng ta cảm thấy an toàn, được bảo vệ và có chỗ đứng trong tập thể. Khi được xã hội công nhận, chúng ta cảm thấy mình có giá trị, được tôn trọng, từ đó xây dựng được lòng tự trọng và sự tự tin. Đây cũng là nguồn động lực để cố gắng hơn nữa trước những thử thách mới.
Sợ bị cô lập
Nỗi sợ bị bạn bè xa lánh, trêu chọc, hoặc cảm thấy mình không thuộc về một số đông nào đó có thể khiến chúng ta dễ dàng bị tác động bởi áp lực đồng trang lứa. Khi không được chấp nhận hay trở nên quá khác biệt, chúng ta có thể cảm thấy xấu hổ, tự ti và bị mọi người đánh giá. Đó chính là nguyên nhân dẫn chủ yếu hình thành nên khái niệm peer pressure là gì. Lúc này, để trở lại hòa nhập với họ, bạn cần thay đổi sở thích cá nhân, ngay cả khi không thực sự thích điều đó, miễn làm sao để bản thân không bị cô lập.
Muốn khẳng định bản thân
Ở độ tuổi thanh thiếu niên, việc khẳng định bản thân và tìm kiếm chỗ đứng trong xã hội là rất quan trọng. Nhiều bạn trẻ dễ bị cuốn vào việc làm theo đám đông để chứng tỏ mình chất, ngầu mà không hề nhận ra chính nó là nguyên nhân khiến peer pressure xảy ra.
Ảnh hưởng của truyền thông và văn hóa đại chúng
Truyền thông thường xây dựng những hình mẫu lý tưởng về ngoại hình, cuộc sống, thành công. Những hình ảnh hoàn hảo này tạo ra một áp lực vô hình, khiến nhiều người cảm thấy mình không đủ tốt và phải cố gắng đạt được những tiêu chuẩn không tưởng. Việc liên tục thấy bạn bè, người nổi tiếng khoe khoang về cuộc sống giàu sang, hạnh phúc khiến nhiều người cảm thấy tự ti và ao ước.
Luôn so sánh với người khác
Đây là lý do phổ biến khiến áp lực đồng trang lứa xảy ra ngày càng nhiều. Khi nói về vấn đề peer pressure là gì, nhiều người sẽ nghĩ ngay đến việc so sánh với người khác. Nó là điều rất tự nhiên, đặc biệt trong thời đại mạng xã hội phát triển như hiện nay.
Chúng ta dễ dàng tiếp xúc với hình ảnh cuộc sống hoàn hảo của người khác, từ đó nảy sinh những so sánh thiệt hơn và cảm giác tự ti nếu thua kém ai đó. Khi thấy ai bạn bè có những thứ mình không có, chúng ta dễ cảm thấy tự ti và muốn bắt chước, ao ước giống vậy. Mặt khác, mỗi người đều muốn khẳng định giá trị bản thân. Và việc so sánh với người khác cũng chính là một cách để đánh giá vị trí của họ rõ ràng hơn trong xã hội.
Kỳ vọng từ phía gia đình và xã hội
Có nhiều người không hiểu vấn đề peer pressure là gì, nhưng đôi khi thực tế lại xuất phát từ chính những kỳ vọng của người thân. Cha mẹ mong con phải giỏi giang, kiếm nhiều tiền, công việc ổn định, đến tuổi trưởng thành thì phải lập gia đình, sinh con… Tất cả điều đó đều là khuôn mẫu mà xã hội vô tình áp đặt lên người trẻ, khiến họ cảm thấy lo lắng nếu bản thân không đạt được đúng mong muốn của phụ huynh.
Những kỳ vọng dù đơn thuần vốn xuất phát từ tình yêu thương hay những quy chuẩn xã hội thông thường nhưng đôi khi lại trở thành một gánh nặng vô hình trong thời đại 4.0.
Cách vượt qua áp lực đồng trang lứa
Áp lực đồng trang lứa là một vấn đề phổ biến mà nhiều người, đặc biệt là giới trẻ ngày nay phải đối mặt. Hiểu được nguyên nhân dẫn đến hiện tượng peer pressure, chúng ta sẽ tìm được cách cân bằng giữa áp lực từ bạn bè và ảnh hưởng từ bạn bè.
Học cách chấp nhận bản thân
Chấp nhận bản thân là một trong những bước quan trọng nhất để vượt qua áp lực đồng trang lứa. Mỗi người là một cá thể độc lập và không phải ai cũng hoàn hảo tuyệt đối. Khi chúng ta yêu thương và trân trọng những gì mình có, chúng ta sẽ không còn cảm thấy cần phải so sánh với người khác nữa.
Ví dụ thay vì nghĩ “Mình không xinh đẹp bằng bạn ấy”, bạn hãy nghĩ “Mình có một nụ cười rất tươi và đôi mắt sáng”. Khi biết tận dụng điểm mạnh, yếu của mình và yêu thương bản thân nhiều hơn, chúng ta sẽ không bao giờ gặp phải cảm giác áp lực đồng trang lứa. Hãy ngừng so sánh với người khác mà dành thời gian cho những hoạt động mình yêu thích, chấp nhận những khuyết điểm và đặt ra các mục tiêu cá nhân phù hợp. Đó chính là cách để hiểu rõ peer pressure là gì và vượt qua nó dễ dàng.
Sống tích cực
Áp lực đồng trang lứa là một hiện tượng tác động đến tâm lý của con người. Do đó, cách để chúng ta loại bỏ việc peer pressure ra khỏi cuộc sống này đó chính là suy nghĩ tích cực. Đây không chỉ đơn thuần là một thái độ, mà còn là một công cụ mạnh mẽ giúp chúng ta đối mặt và vượt qua những áp lực trong cuộc sống. Khi thay đổi cách suy nghĩ, chúng ta cũng đồng thời thay đổi cách chúng ta cảm nhận và phản ứng trước những tình huống căng thẳng.
Khi có một cái nhìn lạc quan, từ cách nhìn, lối sống và hành động cũng sẽ trở nên tốt đẹp hơn. Một vài ví dụ việc bạn có thể làm để sống tích cực hơn mà không cần lo lắng peer pressure là gì, chẳng hạn như thực hành lòng biết ơn, xây dựng mối quan hệ bạn bè lành mạnh, đọc sách, thiền định,… Bằng cách rèn luyện thói quen suy nghĩ tích cực hàng ngày, chúng ta có thể thay đổi cuộc sống của mình theo hướng tốt đẹp hơn.
Bớt tin vào những thứ trên mạng
Trong thời đại thông tin phát triển như hiện nay, mạng xã hội đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống của chúng ta. Tuy nhiên, bên cạnh sự tích cực, nó cũng là nguyên nhân khiến chúng ta bị “bội thực thông tin” xấu và gặp phải áp lực đồng trang lứa. Không ít trường hợp thông tin trên mạng do các cá nhân, tổ chức cố tình cắt ghép để nhằm truyền tải thông điệp sai lệch, gây hiểu lầm.
Ngay cả những việc khoe mẽ về thành tựu cá nhân, sự giàu có, hạnh phúc,… đôi khi cũng chỉ là “phông bạt” để người khác cảm thấy ghen tị. Do đó, chúng ta nên lướt mạng và cập nhật tin tức có chọn lọc, hạn chế chia sẻ thông tin chưa được xác minh.
Tập trung phát triển bản thân
Khi tìm hiểu nguyên nhân dẫn đến peer pressure là gì, bạn sẽ thấy phần đông những người cảm thấy áp lực đồng trang lứa do họ thiếu tự tin, thua kém trước thành tựu người khác đạt được. Vì vậy, để giải quyết vấn đề này, chúng ta hãy ngừng so sánh mà nên tập trung phát triển bản thân.
Học thêm một ngôn ngữ mới, tập thể dục để tăng cường thể lực,… hãy luôn phấn đấu để trở thành phiên bản tốt hơn chính mình ngày hôm qua. Đừng vì cảm giác không bằng một ai đó mà trở nên nhụt trí trước hành trình bạn đang đi. Mọi nỗ lực sẽ đều được đền đáp xứng đáng nếu thật sự cố gắng.
Lời kết
Bài viết trên đây đã lý giải peer pressure là gì, nuyên nhân và cách vượt qua áp lực đồng trang lứa. Việc vượt qua áp lực đồng trang lứa là một quá trình đòi hỏi sự kiên trì và nỗ lực. Đừng nản lòng nếu không thấy kết quả ngay lập tức. Hãy tin rằng bạn hoàn toàn có thể vượt qua được và xứng đáng được hưởng hạnh phúc.
Xem thêm:
