Mặc dù sự phát triển nhanh chóng của Windows và MacOS có thể khiến Linux ít được chú ý đến trong thời điểm hiện tại, nhưng không thể phủ nhận rằng đây vẫn là một trong những hệ điều hành phổ biến với số lượng người dùng đông đảo hàng đầu hiện nay. Hãy cùng Hoàng Hà Mobile điểm qua những ưu điểm – nhược điểm nổi bật của Linux qua bài viết được chia sẻ dưới đây!
Linux là gì?
Linux là một hệ điều hành open source (hay mã nguồn mở) được phát triển dựa trên Unix – một nền tảng cũ hơn trước đó. Ban đầu, hệ điều hành này được thiết kế dựa trên mô hình kiến trúc Intel x86 và chủ yếu chạy trên máy tính cá nhân. Về sau, Linux dần trở nên phổ biến và được ứng dụng nhiều kiểu kiến trúc khác nhau để đáp ứng nhu cầu đa dạng của đông đảo người dùng.
Là một hệ điều hành mã nguồn mở, người dùng có thể sử dụng Linux mà không cần phải chi trả bất kỳ khoản phí nào. Hơn cả thế, hệ điều hành này cho phép tất cả mọi người được quyền truy cập, sửa đổi, phân phối và sử dụng hoàn toàn miễn phí. Cho đến nay, Linux đã tạo nên một hệ sinh thái rộng lớn với hàng ngàn bản phân phối Linux và các ứng dụng mã nguồn mở khác nhau được phát triển dựa trên mã nguồn Linux.
Bạn có thể tìm thấy rất nhiều phiên bản khác nhau của Linux, chẳng hạn như Fedora, Ubuntu, Debian, Linux Mint… Riêng Ubuntu là bản đang được sử dụng rộng rãi và phổ biến nhất hiện nay.
Trước cái bóng quá lớn mà Windows đã tạo nên, các hãng công nghệ lớn như Dell, IBM hay HP đã bắt đầu triển khai chính sách hỗ trợ các thiết bị, máy tính sử dụng Linux để hạn chế. Những động thái này đã tạo điều kiện cho Linux phát triển và đây sẽ là lựa chọn tuyệt vời cho các cá nhân, doanh nghiệp đang tìm kiếm một hệ điều hành có độ ổn định cùng tính bảo mật cao.
Lịch sử Linux
Năm 1991, Linus Torvalds – một lập trình viên đến từ Phần Lan đã nảy ra ý tưởng táo bạo về việc phát triển một hệ điều hành có khả năng thay thế cho Windows, thậm chí còn được nâng cấp với các cải tiến vượt bậc hơn.
Sau 3 năm dành thời gian và công sức để nghiên cứu, cuối cùng Linus Torvalds cũng đã tạo nên hệ điều hành đúng với mong ước của mình. Phiên bản đầu tiên đặt nền móng cho sự phát triển mạnh mẽ của Linux ở hiện tại là Linux 1.0.
Công dụng của Linux
Để uy hiếp vị trí độc tôn của Windows, Linux sở hữu trong mình nhiều công dụng nổi trội như:
- Tất cả các tính năng đều miễn phí.
- Giao diện thân thiện và đa dạng.
- Độ bảo mật tối ưu.
- Hỗ trợ người dùng quản lý và phân phối tài nguyên hệ thống một cách tối ưu.
- Nhẹ, dung lượng thấp, phù hợp với các thiết bị có cấu hình yếu.
So sánh hệ điều hành Linux với Windows
Các chuyên gia công nghệ đánh giá rằng, việc chuyển sang sử dụng Linux sau khi người dùng đã quen thuộc với Windows có thể khiến bạn gặp một số khó khăn và cần thời gian để làm quen. Tuy nhiên, nếu bạn đã sử dụng Linux và hiểu rõ các tính năng của hệ điều hành này, tin chắc rằng bạn sẽ thích nó hơn Windows.
Dưới đây là một số điểm khác biệt giữa Linux với Windows:
Không lưu trữ thông tin bằng Registry
Thay vì sử dụng Registry để lưu trữ thông tin như Windows, Linux lại sử dụng các cấu trúc thư mục và các tệp cơ bản để lưu trữ, quản lý dữ liệu liên quan đến người dùng và hệ thống. Trong đó, cấu trúc file của Linux là dạng cây dữ liệu, còn Windows là thư mục.
Cách thức hoạt động của giao diện người dùng và hệ thống lõi
Giao diện người dùng và hệ thống lõi trong Windows thường được tích hợp chặt chẽ với nhau. Mặc dù bạn có thể thực hiện một số tùy chỉnh liên quan đến giao diện, nhưng thao tác thực hiện khá phức tạp, thậm chí một thay đổi nhỏ cũng gây ảnh hưởng đến cả hệ thống.
Tuy nhiên, trong hệ điều hành Linux, giao diện người dùng với hệ thống lõi có sự tách biệt rõ rệt. Vì vậy, người dùng có thể dễ dàng tùy chỉnh giao diện theo ý muốn mà không cần phải thay đổi hệ thống lõi hay làm ảnh hưởng đến hệ thống.
User và phân quyền
Trong Linux và Windows đều có 3 loại user được phân quyền, cụ thể là:
- Linux: Regular, Administrator, Service
- Windows: Administrator, Child, Standard, Guest
Trình quản lý gói – Package Manager
Thay vì sử dụng các tệp cài đặt có đuôi .exe như trên Windows, Linux sẽ sử dụng trình quản lý gói để cài đặt và quản lý các chương trình/phần mềm. Trình quản lý gói trên Linux được đánh giá cao khi nó giúp người dùng dễ dàng cài đặt, cập nhật hoặc gỡ bỏ các phần mềm trên hệ thống mà không cần phải tìm và tải các file cài đặt riêng lẻ về như trên Windows.
Ưu điểm – nhược điểm của Linux
Bất kỳ hệ điều hành nào cũng sẽ có những ưu điểm, nhược điểm nhất định, và Linux cũng vậy. Dưới đây là những ưu – nhược điểm của hệ điều hành này:
Ưu điểm
- Miễn phí: Hệ điều hành này sở hữu mã nguồn mở nên bất kỳ ai cũng có thể tải về và tùy biến một cách dễ dàng mà không cần lo ngại vấn đề bản quyền.
- Lựa chọn tối ưu cho lập trình viên: Hệ điều hành này được nhiều lập trình viên sử dụng vì độ bảo mật cao, hoạt động ổn định, mượt mà với hiệu năng tốt.
- Bảo mật, an toàn: Một nhược điểm lớn mà Windows vẫn chưa thể khắc phục đó là các lỗ hổng bảo mật thường xuyên bị khai thác và tấn công bởi tin tặc. Ngược lại, bạn có thể dễ dàng giải quyết virus khi chúng xuất hiện trong hệ thống Linux.
- Linh hoạt, phong phú: Hệ điều hành này cho phép người dùng tùy chỉnh sao cho phù hợp với nhu cầu của mình và chia sẻ cho bất kỳ ai mà họ muốn. Vì thế, đây được xem như môi trường lập trình lý tưởng để các developer có thể thỏa sức sáng tạo.
Nhược điểm
- Chưa hỗ trợ nhiều ứng dụng như trên Windows.
- Người dùng mất nhiều thời gian sau khi chuyển sang sử dụng hệ điều hành Linux.
- Không phù hợp với người dùng có nhu cầu sử dụng thông thường.
Các phiên bản của Linux
Dưới đây là một số phiên bản của hệ điều hành này mà bạn có thể tham khảo:
Ubuntu
Ubuntu thuộc một nhánh của Debian và là phiên bản hệ điều hành phổ biến nhất của Linux. Phiên bản này thường xuyên được cập nhật nhằm mang đến trải nghiệm ấn tượng nhất cho người dùng.
Linux Mint
Linux Mint là một phiên bản Linux Mint và được phát triển từ Ubuntu. Phiên bản này được yêu thích bởi giao diện thân thiện, dễ sử dụng. Không chỉ thế, Linux Mint còn sở hữu kho ứng dụng đa dạng nhằm đáp ứng tốt nhất nhu cầu của người dùng.
Debian
Nếu bạn đang tìm kiếm một phiên bản có độ ổn định, hiệu suất cao và khả năng hoạt động mượt mà, Debian sẽ là một gợi ý tuyệt vời dành cho bạn. Mặc dù chỉ chủ yếu chạy các phần mềm cũ, nhưng hệ điều hành này vẫn được đánh giá cao bởi độ tin cậy đã được minh chứng qua thời gian.
Fedora
Fedora cho phép người dùng thoải mái tùy chỉnh và thay đổi mọi thứ trong hệ thống để tạo nên phiên bản phù hợp nhất với nhu cầu của mình. Có thể nói rằng, đây là một trong những sự lựa chọn hàng đầu cho những ai đang hoạt động trong lĩnh vực lập trình vì nó hỗ trợ sẵn nhiều nền tảng, công cụ, chương trình và phần mềm tối ưu.
Bên cạnh đó, phiên bản này còn thường xuyên cập nhật các công nghệ mới. Vậy nên, nếu bạn muốn mình là một trong số những người đầu tiên trải nghiệm phần mềm mới, hãy cân nhắc sử dụng Fedora.
CentOS Linux
CentOS là phiên bản được cộng đồng phát triển. Phiên bản này có khả năng vận hành ổn định, mượt mà với hiệu suất cao trên các mainframe, chẳng hạn như GNOME, GUI hay KDE…
Hiện nay, nhiều doanh nghiệp vẫn sử dụng CentOS để đảm bảo độ bảo mật và tính ổn định cho hệ thống của mình.
OpenSUSE
OpenSUSE cung cấp các phần mềm hữu ích cho người dùng. Đặc biệt, phiên bản này mang lại trải nghiệm chuyên nghiệp hơn rất nhiều so với những phiên bản khác của hệ điều hành Linux.
Nếu bạn đang tìm kiếm một phiên bản hệ điều hành vừa có tính ổn định cao, vừa liên tục cập nhật để nhanh chóng tiếp cận tính năng mới, OpenSUSE hẳn sẽ là lựa chọn hoàn hảo dành cho bạn khi các bản cập nhật luôn được kiểm tra một cách kỹ càng trước khi đưa vào sử dụng rộng rãi.
Mageia Linux
Mageia được phát hành rộng rãi từ năm 2010. Đây là phiên bản thuộc 1 nhánh của Mandriva. Điểm đặc biệt ở Mageia là hệ điều hành này sử dụng hệ quản trị database MariaDB thay vì MySQL hay Oracle thường có mặt ở các hệ điều hành khác. Nhờ vậy mà tốc độ xử lý database của Mageia cũng được tối ưu từ 3% – 5%.
Slackware
Slackware là phiên bản có lịch sử lâu đời nhất của hệ điều hành Linux. Phiên bản này được ứng dụng rộng rãi bởi sự gọn nhẹ và có thể được sử dụng trên các thiết bị có cấu hình thấp.
Puppy Linux
Phiên bản cuối cùng của Linux là Puppy. Đây là phiên bản nhẹ nhất của hệ điều hành này khi chỉ chiếm khoảng 300MB dung lượng. Mặc dù gọn nhẹ là vậy nhưng Puppy vẫn có khả năng hoạt động ổn định, mượt mà với hiệu năng cao trên các ứng dụng cơ bản. Đặc biệt, nếu bạn biết cách tùy biến Puppy, phiên bản này sẽ là lựa chọn tốt nhất cho bạn.
Như vậy, bài viết bên trên đã giúp bạn hiểu hơn về hệ điều hành Linux. Có thể khẳng định rằng, dù Windows và MacOS có phát triển mạnh mẽ như thế nào, thì Linux vẫn luôn chiếm một thị phần vững chắc, nhất là đối với cộng đồng lập trình viên và những người yêu thích hệ điều hành này. Vậy nên, nếu bạn đang tìm kiếm một hệ điều hành gọn nhẹ, ổn định, mượt mà với độ bảo mật cao, Linux sẽ là gợi ý hàng đầu dành cho bạn!
Xem thêm:
