Thông thường, máy tính sẽ được trang bị 2 kiểu gõ Tiếng Việt có dấu. Đó là kiểu gõ VNI và Telex bằng phần mềm cài đặt là Unikey. Trong bài viết này, Hoàng Hà sẽ chia sẻ hai kiểu gõ trên để sử dụng trên máy tính của chúng ta.
Kiểu gõ VNI
VNI là phương pháp gõ thường được dùng để dạy những học sinh mới nhập môn tin học. Kiểu gõ này cũng được sử dụng rộng rãi, thậm chí smartphone cũng đã hỗ trợ kiểu gõ này. Hãy tìm hiểu cách gõ VNI như dưới đây.
Kiểu gõ VNI là gì?
Phương pháp gõ VNI (Vietnam input) là một trong những phương pháp nhập liệu tiếng Việt phổ biến, được phát triển bởi công ty VNISoft vào những năm 1990. Sau đó, kiểu gõ này được sử dụng rộng rãi trong cộng đồng người dùng tiếng Việt trên máy tính.
Kiểu gõ này sử dụng các phím chữ số để gõ dấu. Phần mềm tự động chuyển các số từ quy ước này sang các ký tự đặc biệt hoặc dấu thanh tương ứng trong font chữ tiếng Việt. Ví dụ, để nhập ký tự “á”, người dùng gõ trước chữ “a” và sau đó là số “1”. Hệ thống sẽ tự động nhận diện và chuyển đổi chuỗi này thành “á”.
Để sử dụng kiểu gõ VNI, bạn cần cài đặt phần mềm hỗ trợ gõ tiếng Việt như Unikey. Đầu tiên, bạn cần tải và cài đặt phần mềm hỗ trợ gõ tiếng Việt như Unikey. Sau khi cài đặt hoàn tất, bạn sẽ có thể truy cập vào cài đặt của Unikey để chọn VNI. Ngoài việc thiết lập trên máy tính, bạn cũng có thể sử dụng nó trong các phần mềm đồ họa như Photoshop hay Proshow Producer.
Ưu điểm của kiểu gõ VNI
Cách gõ VNI mang lại nhiều ưu điểm cho người dùng trong việc nhập liệu tiếng Việt. Dưới đây là những ưu điểm của kiểu gõ này.
- VNI rất dễ làm quen đối với người mới tập đánh máy so với Telex. Đó là do các chữ cái thông thường và hàng phím số để thêm dấu được phân tách rõ ràng. Nó giúp người dùng dễ dàng học và nhớ.
- Do các dấu được biểu diễn bằng các số trên bàn phím, người dùng có thể nhìn thấy ngay và dễ quan sát cách nhập liệu.
- Với VNI, người dùng có thể gõ song ngữ một cách bình thường. Khi gõ tiếng Anh, bạn không cần phải tắt phần mềm gõ tiếng Việt. Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho việc gõ văn bản đa ngôn ngữ.
- Kiểu gõ VNI là một phương pháp được hỗ trợ trên nhiều loại bàn phím. Nó còn được hỗ trợ trên cả bàn phím quốc tế. Điều này giúp người dùng dễ dàng chuyển đổi giữa các thiết bị mà không bị bất tiện.
- Phương pháp gõ VNI tự động chuyển đổi từ các số theo quy ước VNI sang các ký tự tiếng Việt có dấu. Nhờ sự tự động này, bó giúp tăng cường hiệu suất nhập liệu tiếng Việt trên máy tính. Người dùng có thể nhập liệu một cách nhanh chóng và chính xác mà không cần phải lo lắng về việc chọn các ký tự đặc biệt.
- Với phương pháp gõ VNI, người dùng có thể tận dụng bàn phím lớn hơn. Việc sử dụng hàng phím số để gõ dấu không làm ảnh hưởng đến diện tích sử dụng bàn phím.
Nhược điểm của kiểu gõ VNI
Phương pháp gõ VNI, mặc dù rất phổ biến và hữu ích, cũng không tránh khỏi một số nhược điểm:
- VNI sử dụng hàng phím số để thêm dấu. Nó tách biệt với hàng phím chữ. Điều này có thể làm giảm tốc độ gõ so với Telex.
- Do yêu cầu về không gian, người dùng sẽ phải chật vật khi sử dụng VNI. Đặc biệt là khi họ sẽ khó khăn nhập liệu trên các bàn phím có kích thước nhỏ. Rõ ràng VNI là cách gõ sinh ra dành cho bàn phím lớn.
- Không giống như một số phương pháp gõ khác, người dùng không thể gõ lặp để tạo ra các dấu trong VNI. Điều này có thể làm cho quá trình gõ trở nên chậm chạp hơn. Người dùng phải liên tục di chuyển ngón tay để gõ dấu.
- Người dùng quen với cách gõ VNI có thể gặp khó khăn khi chuyển đổi sang Telex. Đặc biệt là trên smartphone, nó đòi hỏi họ phải làm quen với kiểu gõ mới.
- Với VNI, các phím nhập ký tự ở xa nhau. Ví dụ, để gõ ký tự “đ” trong kiểu gõ VNI, người dùng phải gõ liên tiếp “d9”. Tuy nhiên, hai phím “d” và “9” lại cách xa nhau. Nó có thể làm cho quá trình gõ vất vả.
Những nhược điểm này không hoàn toàn làm mất đi giá trị của cách gõ VNI. Tuy nhiên, người dùng nên cân nhắc và lựa chọn phương pháp gõ phù hợp nhất với nhu cầu và ưu tiên cá nhân của mình.
Hướng dẫn kiểu gõ VNI
Để thực hiện việc cách gõ VNI hiệu quả, bạn có thể làm theo các bước sau đây.
Đầu tiên, trước khi bắt đầu, bạn cần phải cài đặt một phần mềm hỗ trợ gõ tiếng Việt như Unikey. Sau khi cài đặt Unikey, bạn chọn bảng mã là Unicode hoặc VNI Windows. Tiếp theo, chuyển sang tùy chọn VNI. Điều này sẽ thiết lập bàn phím nhập tiếng Việt theo kiểu VNI.
Để sử dụng kiểu gõ VNI hiệu quả, bạn cần phải học và làm quen với bảng ký tự tiếng Việt theo VNI. Bảng gõ này sẽ chỉ ra cách kết hợp các phím chữ với các phím số. Mỗi ký tự tiếng Việt được tạo ra bằng cách gõ một ký tự chữ kèm theo một số, thường từ 1 đến 9.
- a1, e1, o1, u1, i1, y1: tạo ra â, ê, ô, ư, ơ, đ
- a2, e2, o2, u2, i2, y2: tạo ra à, è, ò, ù, ì, ỳ
- a3, e3, o3, u3, i3, y3: tạo ra á, é, ó, ú, í, ý
- a4, e4, o4, u4, i4, y4: tạo ra ả, ẻ, ỏ, ủ, ỉ, ỷ
- a5, e5, o5, u5, i5, y5: tạo ra ã, ẽ, õ, ũ, ĩ, ỹ
- a6, e6, o6, u6, i6, y6: tạo ra ạ, ẹ, ọ, ụ, ị, ỵ
- a7, e7, o7, u7, i7, y7: tạo ra ă, ề, ồ, ừ, ì, ỳ
- a8, e8, o8, u8, i8, y8: tạo ra â, ê, ô, ư, ơ, đ
- a9, e9, o9, u9, i9, y9: tạo ra ắ, ế, ố, ứ, ớ, đ.
Hãy dành thời gian để làm quen với bảng gõ VNI và thực hành thường xuyên. Khi bạn đã thành thạo, việc gõ tiếng Việt theo kiểu VNI sẽ trở nên nhanh chóng và dễ dàng hơn.
Kiểu gõ Telex
Bên cạnh kiểu gõ VNI, Telex được sử dụng rộng rãi bởi đa số người dùng. Để có thể nhập tiếng Việt, bạn cần nắm vững cách sử dụng Telex, cách đánh các dấu và bảng mã Telex. Hãy tìm hiểu kiểu gõ Telex như dưới đây.
Kiểu gõ Telex là gì?
Kiểu gõ Telex còn được biết đến với tên gọi Quốc ngữ điện tín. Kiểu gõ này đã xuất hiện tại Việt Nam vào những năm 1920-1930, được phát minh bởi học giả Nguyễn Văn Vĩnh. Khi đó, ông nhận ra rằng người Việt thường cần gửi tin nhắn qua bưu điện. Các thiết bị đó thường là hàng nhập khẩu từ nước ngoài và sử dụng tiếng Latin là ngôn ngữ cơ bản. Do đó, bàn phím tiêu chuẩn không có các phím đặc biệt cho các dấu trong tiếng Việt. Phương pháp này được phát triển để giải quyết vấn đề gõ tiếng Việt trên.
Khác kiểu gõ VNI, trong Telex, người dùng sẽ sử dụng các ký tự tiếng Anh. Chúng dùng để biểu thị các dấu thanh và dấu hỏi, dấu ngã, dấu hỏi và dấu ngã. Ví dụ, Ví dụ, để gõ “á”, chỉ cần gõ “a” sau đó là “s”. Hệ thống sẽ tự động nhận diện và chuyển đổi “as” thành “á”. Tương tự, “e” được sử dụng cho dấu huyền, “f” cho dấu sắc, “r” cho dấu ngã, và “x” cho dấu nặng.
Nguyên tắc này giúp tiết kiệm thời gian và làm cho việc gõ trở nên thuận tiện hơn. Người dùng sẽ không cần phải nhớ nhiều mã đặc biệt. Telex thường được sử dụng rộng rãi trong cộng đồng người dùng tiếng Việt trên máy tính. Đây là một trong những phương pháp phổ biến nhất để nhập liệu tiếng Việt có dấu.
Ưu điểm của kiểu gõ Telex
Kiểu gõ Telex, một phương pháp nhập liệu tiếng Việt thông qua bàn phím máy tính. Cũng giống kiểu gõ VNI, chúng mang lại nhiều ưu điểm cho người dùng. Đây là các ưu điểm chính của phương pháp gõ Telex.
- Telex thân thiện với người dùng nhờ sử dụng bàn phím quốc tế. Người dùng có thể sử dụng bất kỳ bàn phím máy tính quốc tế nào mà không cần sửa đổi phần cứng. Họ cũng nhập liệu một cách linh hoạt bằng bất kỳ loại bàn phím hoặc phần mềm sử dụng.
- Telex sử dụng các ký tự tiếng Anh để biểu diễn các dấu thanh và nguyên âm tiếng Việt. Điều đó làm cho nó dễ nhớ và sử dụng. Người dùng không cần phải nhớ nhiều mã đặc biệt như trong các phương pháp khác.
- Telex sử dụng phím lặp và các ký tự không tồn tại trong bảng chữ cái tiếng Việt như “f” và “w”. Nhờ đó, nó giúp tăng tốc độ gõ và tăng hiệu suất nhập liệu.
- Kiểu gõ Telex rất phù hợp với cách dùng bàn phím của người Việt nói chung.
- Việc phím dấu tích hợp sẵn trong các phím ký tự giúp việc gõ dễ thao tác hơn so với kiểu gõ số của VNI.
- Kiểu gõ này hiện là một kiểu gõ phổ biến và được đa số phần mềm gõ tiếng Việt hỗ trợ. Điều này đảm bảo rằng người dùng có thể dễ dàng truy cập và sử dụng Telex trên nhiều thiết bị và môi trường khác nhau.
Nhược điểm của kiểu gõ Telex
Mặc dù kiểu gõ Telex mang lại nhiều lợi ích. Tuy nhiên, không thể phủ nhận rằng nó còn đi kèm với một số hạn chế đáng lưu ý.
- Người dùng thường phải đối mặt với khó khăn và tốn nhiều thời gian để chỉnh sửa. Đặc biệt là trong quá trình soạn thảo văn bản kết hợp tiếng Anh và tiếng Việt. Ví dụ, Telex có thể tự động chuyển hai chữ “oo” liền nhau thành chữ “ô”. Điều đó gây ra sự bất tiện không mong muốn.
- Ngoài ra, Telex cũng không phù hợp trong lĩnh vực lập trình như kiểu gõ VNI. Đây là nơi mà việc gõ tiếng Anh và tiếng Việt đồng thời là điều thường gặp. Sự hạn chế này đặt ra một thách thức cho các nhà lập trình viên khi họ cần phải sử dụng kiểu gõ tiện ích khác để làm việc hiệu quả.
- Hơn nữa, việc sử dụng Telex yêu cầu người dùng phải cài đặt và sử dụng các phần mềm hỗ trợ như Unikey. Nó làm tăng thêm bước phức tạp và chi phí.
- Cuối cùng, Telex cũng dễ gây nhầm lẫn do việc sử dụng các phím chữ để biểu diễn dấu thanh và nguyên âm. Điều này có thể dẫn đến các lỗi nhập liệu không mong muốn. Đặc biệt là khi bạn gõ với tốc độ cao.
Hướng dẫn kiểu gõ Telex
Bạn cần nhớ một số quy tắc đặc biệt khi dùng Telex. Dưới đây là hướng dẫn cơ bản về cách sử dụng kiểu gõ Telex.
Đầu tiên, bạn chọn kiểu gõ Telex trong ứng dụng hỗ trợ gõ văn bản và dùng bảng mã Unicode, tương tự kiểu gõ VNI.
Quy tắc gõ như sau:
- Dấu thanh được thêm vào nguyên âm. Bạn thêm bằng cách gõ một ký tự đặc biệt sau nguyên âm. Bạn gõ nguyên âm trước, sau đó là dấu thanh. Ví dụ, “a” sau đó là “s” sẽ tạo ra “á”.
- Một số ký tự đặc biệt có thể được sử dụng để thêm dấu thanh. Ví dụ: “s”, “f”, “r”, “x”, “j”, “w” tương ứng với các dấu thanh “sắc”, “huyền”, “hỏi”, “ngã”, “nặng”, “dấu một”.
- Trong trường hợp bạn gõ sai dấu, bạn có thể thay đổi bằng cách gõ đè lên dấu mới. Tuy nhiên, chữ cái tương ứng với dấu đó vẫn chưa được di chuyển ra khỏi từ đang gõ.
Quy tắc đặc biệt: đối với một số chữ như “ă”, “đ”, “ê”, “ô”, ta có các cách gõ khác nhau như sau.
- “đ” -> “dd”
- “aw” -> “ă”
- “ow” -> “ơ”
- “uw” -> “ư”
- “uow” -> “ươ”
- “aa” -> “â”
- “ê” -> “ê”
- “oo” -> “ô”
Cần lưu ý là phần mềm hỗ trợ sẽ tự động chuyển đổi các cụm từ theo quy tắc Telex thành các ký tự có dấu. Nếu gặp phải lỗi hoặc từ sai, bạn có thể sử dụng các phím chức năng. Bạn cũng có thể dùng các chức năng sửa lỗi có sẵn trong phần mềm để chỉnh sửa. Hãy luyện tập và làm quen với các quy tắc này. Sau một thời gian, việc gõ bằng kiểu gõ Telex sẽ trở nên dễ dàng và tự nhiên hơn.
Kết luận
Thực tế, cả hai kiểu gõ đều có tính tương tự nhau. Nó chỉ khác biệt ở cách gõ dấu tiếng Việt. Trong Telex, dấu được gõ bằng các chữ cái. Trong khi đó, với kiểu gõ VNI, dấu được gõ bằng các chữ số. Tùy thuộc vào thói quen, nhu cầu, sở thích cá nhân cũng như loại bàn phím mà mỗi người lựa chọn kiểu gõ phù hợp nhất cho mình. Thông thường, khi cần nhập liệu nhanh hoặc gõ văn bản, người dùng thường chuộng Telex hơn. Trong khi đó, trong những công việc đòi hỏi sử dụng nhiều ngôn ngữ như dịch thuật, lập trình,… thì VNI thường được ưa chuộng hơn.
XEM THÊM:
