So sánh gas R410A và gas R22: Nên chọn loại nào nạp khí gas điều hòa?

Bạn đang phân vân không biết nên chọn gas R410A hay gas R22 cho điều hòa nhà mình? Mỗi loại gas đều có ưu – nhược điểm riêng về hiệu suất làm lạnh, khả năng tiết kiệm điện và mức độ thân thiện với môi trường. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ so sánh chi tiết gas R410A và gas R22, giúp bạn hiểu rõ sự khác biệt giữa hai loại gas phổ biến nhất hiện nay.

Tại sao điều hoà cần nạp khí gas?

Điều hòa hoạt động dựa trên nguyên lý trao đổi nhiệt thông qua môi chất lạnh (gas lạnh). Khi máy vận hành, gas được nén và lưu thông liên tục giữa dàn nóng và dàn lạnh, hấp thụ nhiệt trong phòng và thải ra ngoài, từ đó tạo ra luồng không khí mát. Nếu lượng gas bị thiếu, quá trình trao đổi nhiệt sẽ không còn hiệu quả, khiến điều hòa chỉ thổi gió mà không làm mát được.

Sau một thời gian sử dụng, lượng gas trong điều hòa sẽ dần hao hụt do bay hơi tự nhiên hoặc rò rỉ tại các mối nối, van và ống dẫn. Ngoài ra, khi bảo dưỡng hoặc thay linh kiện như block, dàn nóng – dàn lạnh, kỹ thuật viên thường phải xả hết gas cũ để vệ sinh và thay mới. Vì vậy, việc nạp gas định kỳ là cần thiết để duy trì hiệu suất làm lạnh ổn định.

Khi điều hòa thiếu gas, máy sẽ phải hoạt động liên tục để đạt được nhiệt độ cài đặt, dẫn đến hao tốn điện năng, làm lạnh yếu và tăng nguy cơ hỏng block do quá tải. Ở một số trường hợp, dàn lạnh còn bị đóng tuyết hoặc chảy nước, gây ảnh hưởng đến tuổi thọ thiết bị.

Ngược lại, khi được nạp gas đúng kỹ thuật và đúng loại, điều hòa sẽ vận hành êm ái, làm mát nhanh, tiết kiệm điện hơn và kéo dài tuổi thọ của máy nén. Việc bảo trì, kiểm tra gas định kỳ không chỉ giúp thiết bị hoạt động hiệu quả mà còn đảm bảo an toàn cho người sử dụng trong suốt quá trình vận hành.

Gas R410A và R22 là gì?

Sau đây là đặc điểm nổi bật của hai loại gas thường được dùng để nạp vào điều hòa:

Gas R410A

R410A là dòng môi chất lạnh thế hệ mới, được nghiên cứu và phát triển để thay thế cho gas R22 trong các hệ thống điều hòa không khí. Loại gas này có tên hóa học là pentafluoroethane (C₂H₂F₅), hình thành từ hai hợp chất chính là CH₂F₂ (difluoromethane) và CHF₂CF₃ (pentafluoroethane). Nhờ cấu trúc ổn định và thân thiện hơn với môi trường, R410A giúp thiết bị vận hành hiệu quả hơn và giảm tác động đến tầng ozone.

Trước đây, gas R22 được sử dụng rất phổ biến trong ngành điều hòa. Nhưng kể từ sau Hiệp định Kyoto năm 1997 – văn kiện quốc tế quy định việc cắt giảm khí thải gây hiệu ứng nhà kính, các quốc gia đã bắt đầu chuyển dần sang những loại gas thân thiện hơn. Từ đó, R410A ra đời và nhanh chóng trở thành tiêu chuẩn cho các dòng điều hòa hiện đại.

Đặc tính vật lý nổi bật của gas R410A:

• Nhiệt độ sôi: -52,1°C
• Khối lượng riêng: 1,20 g/cm³
• Nhiệt độ đông đặc: -165,4°C
• Áp suất bay hơi: 24,63 MPa ở 25°C

Gas R22

Gas R22 là một trong những loại môi chất lạnh được sử dụng phổ biến trong các dòng điều hòa không khí từ nhiều năm trước. Loại gas này có công thức hóa học CHClF₂, còn được gọi là difluoromonochloromethane. 

Thành phần chủ yếu của R22 là hydrochlorofluorocarbon (HCFC), đây là một hợp chất có khả năng làm suy giảm tầng ozone nếu phát tán ra môi trường. Vì vậy hiện nay nó đang dần được thay thế bởi các loại gas thân thiện hơn như R32 hay R410A.

Về mặt đặc tính vật lý, gas R22 có các thông số nổi bật như sau:

• Nhiệt độ đông đặc: -121,5°C
• Nhiệt độ sôi: -40,8°C
• Áp suất bay hơi: 12,77 MPa ở 25°C
• Khối lượng riêng: 1,26 g/cm³

So sánh chi tiết gas R410A và R22

Dưới đây là bảng so sánh chi tiết giữa R410A và R22, giúp bạn dễ dàng lựa chọn loại gas phù hợp cho thiết bị của mình.

Điểm giống nhau

Về cơ bản, hai loại gas R22 và R410A đều có khả năng làm lạnh ổn định và được ứng dụng rộng rãi trong các dòng máy điều hòa hiện nay. Chúng đều hoạt động dựa trên nguyên tắc bay hơi để hấp thụ nhiệt trong phòng và giải phóng ra môi trường bên ngoài, giúp duy trì không gian mát mẻ và dễ chịu.

Tuy nhiên, gas R410A có đặc tính hóa học tương tự R22 nhưng lại có mức độ bay hơi cao hơn, nhờ đó hiệu suất làm lạnh tốt và nhanh hơn. Dù vậy, trong trường hợp rò rỉ khí trong phòng kín, loại gas này có thể làm giảm nồng độ oxy, gây khó thở hoặc ngạt nếu không được xử lý kịp thời. Vì vậy, khi sử dụng điều hòa chạy bằng gas R410A, người dùng nên đảm bảo không gian phòng luôn thông thoáng để tránh các nguy cơ mất an toàn.

Điểm khác nhau

Theo Nghị định thư Kyoto được ký kết vào tháng 12 năm 1997, các quốc gia phát triển cam kết giảm phát thải khí gây hiệu ứng nhà kính để bảo vệ môi trường. Trong bối cảnh đó, gas R22 vốn được sử dụng phổ biến trong điều hòa không khí bị phát hiện có khả năng làm suy giảm tầng ozone, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến khí hậu. 

Chính vì vậy, gas R410A đã được nghiên cứu và ra đời như một giải pháp thay thế thân thiện hơn với môi trường. Từ đó đáp ứng đúng tiêu chuẩn quốc tế về kiểm soát khí thải.

Khác với R22, R410A là hỗn hợp giữa thể khí và thể lỏng, có áp suất vận hành cao hơn, giúp tăng hiệu suất làm lạnh và rút ngắn thời gian đạt nhiệt độ mong muốn. Nhờ đó, các dòng máy lạnh sử dụng gas R410A thường cho hiệu quả làm mát sâu và ổn định hơn. Tuy nhiên, đi kèm với hiệu suất cao là giá thành của thiết bị và chi phí bảo trì cũng cao hơn so với máy sử dụng gas R22 truyền thống.

Ưu điểm, nhược điểm

Ưu và nhược điểm của gas R410A

Ưu điểm:

• Hiệu suất làm lạnh vượt trội, cao hơn khoảng 1,6 lần so với gas R22, giúp máy lạnh đạt nhiệt độ mong muốn nhanh hơn.
• Tiết kiệm điện năng, cho luồng khí lạnh sâu và ổn định, duy trì nhiệt độ phòng hiệu quả.
• Thân thiện với môi trường, không chứa clo nên không gây thủng tầng ozone, đáp ứng tiêu chuẩn bảo vệ khí quyển hiện đại.
• Thiết kế máy nén nhỏ gọn hơn, nhờ áp suất cao và khả năng truyền nhiệt tốt, phù hợp với dòng máy lạnh đời mới.

Nhược điểm:

• Khó bảo trì và nạp gas, yêu cầu kỹ thuật cao cùng thiết bị chuyên dụng khi bơm gas.
• Chi phí nạp và bảo dưỡng cao hơn, do quy trình phức tạp và áp suất vận hành lớn.
• Không tương thích với các dòng máy lạnh đời cũ, nên khó thay thế trực tiếp cho thiết bị sử dụng R22.

Ưu và nhược điểm của gas R22

Ưu điểm:

• Dễ bảo dưỡng và nạp gas, thao tác đơn giản, không cần dụng cụ chuyên biệt.
• An toàn với người sử dụng, không gây cháy nổ và ít độc hại trong điều kiện thông thường.
• Giá thành thấp, dễ tìm mua và phù hợp với hầu hết máy lạnh đời cũ đang sử dụng phổ biến.

Nhược điểm:

• Gây ảnh hưởng đến tầng ozone do chứa HCFC, góp phần làm tăng hiệu ứng nhà kính.
• Hiệu suất làm lạnh thấp hơn, thời gian hạ nhiệt lâu và tiêu tốn điện năng hơn so với R410A.
• Khi nồng độ khí rò rỉ quá cao trong phòng kín, có thể gây ngạt thở, ảnh hưởng đến sức khỏe người dùng.
• Theo lộ trình loại bỏ quốc tế, gas R22 sẽ bị ngừng sử dụng hoàn toàn vào khoảng năm 2040.

Nên dùng loại gas nào để nạp khí cho điều hoà?

Để chọn được loại gas phù hợp nhất với nhu cầu thực tế, bạn nên cân nhắc một vài yếu tố quan trọng dưới đây:

Dựa vào sản phẩm điều hòa

Mỗi loại máy lạnh sẽ tương thích với một loại gas nhất định. Các dòng điều hòa thông thường vẫn có thể sử dụng gas R22, trong khi những dòng cao cấp hoặc công nghệ inverter hiện đại lại ưu tiên gas R410A vì khả năng làm lạnh sâu, tiết kiệm điện và hoạt động ổn định hơn. Do đó, bạn nên kiểm tra rõ thông số kỹ thuật của máy trước khi tiến hành nạp gas để đảm bảo an toàn và hiệu quả vận hành.

Dựa vào tài chính

Giá gas R410A hiện nay cao hơn khoảng 20–30% so với R22, đồng thời chi phí bảo dưỡng và nạp gas cũng đắt hơn do quy trình phức tạp hơn. Nếu bạn có ngân sách hạn chế hoặc đang sử dụng điều hòa đời cũ, gas R22 vẫn là lựa chọn phù hợp. Tuy nhiên, với những ai hướng tới hiệu quả tiết kiệm năng lượng và độ bền lâu dài, thì R410A đáng để đầu tư.

Dựa vào nhu cầu sử dụng

Nếu bạn cần hiệu suất làm lạnh mạnh, hơi lạnh sâu, tiết kiệm điện năng và thân thiện với môi trường, thì gas R410A là lựa chọn ưu việt. Ngược lại, nếu chỉ sử dụng điều hòa ở mức cơ bản, không quá thường xuyên, gas R22 vẫn đáp ứng tốt.

Lưu ý khi sử dụng gas R410A và R22

Dưới đây là một số lưu ý quan trọng khi sử dụng R410A và R22 mà bạn tuyệt đối không nên bỏ qua:

• Không được nạp lẫn R410A và R22 trong cùng một hệ thống điều hòa. Hai loại gas này có thành phần và áp suất khác nhau, nếu trộn lẫn sẽ gây hiện tượng ngưng tụ, làm giảm hiệu suất làm lạnh, thậm chí dẫn đến hỏng máy nén.
• Chỉ nạp gas bằng thiết bị chuyên dụng phù hợp với từng loại gas. R410A yêu cầu bộ dụng cụ riêng biệt, có khả năng chịu áp suất cao hơn so với R22.
• Việc nạp gas nên được thực hiện bởi kỹ thuật viên có tay nghề, hiểu rõ quy trình và định lượng cần thiết, nhằm tránh tình trạng thiếu hoặc thừa gas gây ảnh hưởng đến hiệu quả làm lạnh.
• Thường xuyên kiểm tra và bảo dưỡng định kỳ để phát hiện sớm rò rỉ gas hoặc áp suất bất thường, tránh gây tổn hại cho thiết bị và đảm bảo an toàn trong quá trình sử dụng.

Qua phần so sánh gas R410A và gas R22, có thể thấy rằng mỗi loại đều có thế mạnh riêng. Gas R22 phù hợp với các dòng điều hòa truyền thống nhờ giá thành rẻ và dễ bảo dưỡng, trong khi R410A lại chiếm ưu thế với khả năng làm lạnh nhanh, tiết kiệm điện và thân thiện môi trường hơn. 

Tham khảo bài viết liên quan:

• Hướng dẫn thay gas điều hòa từ A–Z: Cách thay đúng chuẩn, an toàn
• TOP 10 hãng máy lạnh, điều hòa được ưa chuộng nhất tại Việt Nam