Vấn đề đường lưỡi bò là một trong những vấn đề phức tạp và nhạy cảm nhất ở Biển Đông. Việc Trung Quốc đơn phương tuyên bố chủ quyền dựa trên đường lưỡi bò đã gây ra nhiều tranh cãi và xung đột, đe dọa hòa bình, ổn định và hợp tác ở khu vực của các quốc gia khác, trong đó có Việt Nam. Quốc tế cũng không ủng hộ và liên tục tẩy chay quan điểm này của đất nước tỉ dân. Vậy đường lưỡi bò là gì? Tất tần tật các thông tin liên quan sẽ được giải đáp trong bài viết dưới đây.
Đường lưỡi bò là gì?
Đường lưỡi bò, hay còn gọi là đường chín đoạn. Đây là một đường vẽ trên bản đồ mà Trung Quốc (và hiện tại là Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa) và sau này là Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (Trung Quốc) đơn phương tuyên bố chủ quyền đối với một khu vực rộng lớn trên Biển Đông. Đường này được vẽ với hình dạng giống một cái lưỡi bò có hình chữ U, bao quanh gần như toàn bộ Biển Đông và bao gồm nhiều đảo, bãi đá, và vùng biển mà nhiều quốc gia khác cũng tuyên bố chủ quyền. Trong đó có liên quan đến quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa của Việt Nam.
Lịch sử hình thành đường lưỡi bò?
Với khái niệm đường lưỡi bò là gì, hẳn nhiều người sẽ thắc mắc nguồn gốc của nó xuất phát từ đâu mà Trung Quốc lại có thể đơn phương tuyên bố địa phận đó thuộc chủ sở hữu của quốc gia này?
Thông tin từ Wikipedia, đường lưỡi bò xuất hiện lần đầu vào những năm 1948 trên các bản đồ do Trung Hoa Dân quốc vẽ. Ban đầu, đường này có 11 đoạn chứ không phải 9, bao quanh gần như toàn bộ Biển Đông. Thời điểm đó, do người Trung Quốc chưa có máy móc cũng như khả năng để đo lường chính xác các hòn đảo.
Mặc khác, địa hình trên biển Đông cũng khá mênh mông và hiểm trở. Vì thế, để dễ bề phân định cho khu vực hành chính trong nước, giới địa lý Trung Hoa Dân Quốc đã tự dùng 11 điểm làm mốc và vẽ các đường chạy quanh để đánh dấu lãnh thổ. Sau này, đến thời Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa, đường này đã được sửa thành 9 đoạn, bỏ đi hai đoạn trong vịnh Bắc Bộ.
Trung Quốc chưa bao giờ cung cấp bất kỳ bằng chứng lịch sử hoặc pháp lý nào để chứng minh chủ quyền của mình đối với khu vực bao quanh bởi đường lưỡi bò là gì. Mục đích chính của Trung Quốc khi tuyên bố đường lưỡi bò là để khẳng định chủ quyền phi lý đối với hầu hết Biển Đông. Bao gồm các tài nguyên thiên nhiên và các tuyến đường giao thông hàng hải quan trọng.
Đường lưỡi bò gồm những gì?
Các khu vực mà đường chín đoạn bao gồm toàn bộ bốn nhóm quần đảo, bãi ngầm lớn cũng như vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa trên biển Đông. Cụ thể như sau.
- Các quần đảo lớn: Hoàng Sa, Trường Sa, Đông Sa và bãi Macclesfield.
- Một phần lớn diện tích mặt nước Biển Đông: Ước tính khoảng 75% diện tích Biển Đông nằm trong đường lưỡi bò.
- Vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa: Đường lưỡi bò xâm phạm vào các vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của nhiều quốc gia ven Biển Đông, bao gồm Việt Nam, Philippines, Malaysia, Brunei và Indonesia.
Đây cũng là nguyên nhân chính gây ra các tranh chấp lãnh thổ giữa Trung Quốc và các nước ven Biển Đông. Như vậy, ngoài Việt Nam, các nước trong khu vực Đông Nam Á (ASEAN) như Philippines, Malaysia, Brunei, Indonesia cũng gặp phải vấn đề tranh chấp liên quan tới đường lưỡi bò là gì. Tuy nhiên, tại nước ta, vấn đề chủ quyền biển đảo liên quan tới đường chín đoạn mà Trung Quốc tự nhận căng thẳng hơn nhiều vì Hoàng Sa, Trường Sa là 2 nơi lớn nhất trong khu vực này.
Mặt khác, đường lưỡi bò không được cộng đồng quốc tế công nhận và được coi là vi phạm Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển 1982 (UNCLOS). Do đó, việc Trung Quốc tự nhận đường lưỡi bò của nước mình mà đã làm gia tăng căng thẳng, bất ổn và nguy cơ xung đột quân sự ở Biển Đông.
Vì sao đường lưỡi bò gây tranh cãi?
Như đã giải thích về khái niệm đường lưỡi bò, việc Trung Quốc tự đặt ra đường 9 đoạn không có cơ sở pháp lý quốc tế, xâm phạm lãnh thổ các quốc gia khác ven biển Đông là nguyên nhân gây ra tranh cãi và bị quốc tế tẩy chay.
Trung Quốc cho đến nay chưa đưa ra được bất kỳ bằng chứng lịch sử thuyết phục nào để chứng minh chủ quyền lịch sử đối với toàn bộ khu vực mà đường lưỡi bò bao quanh. Tuy nhiên, quốc gia này luôn có những yêu sách thực thi trên khu vực đường lưỡi bò, chế tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông cho các quốc gia khác.
Theo Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển 1982 (UNCLOS), đường lưỡi bò xâm phạm vào các vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của nhiều quốc gia ven Biển Đông. Trung Quốc cố gắng biến các đảo, bãi đá nhỏ ở Biển Đông thành các đảo có thể sinh sống để mở rộng yêu sách chủ quyền của mình. Tuy nhiên, theo UNCLOS, chỉ có các đảo có thể duy trì sự sống của con người mới có quyền được xác định đường cơ sở để tính các vùng biển tiếp giáp. Điều này đã và đang gây ra nhiều tranh chấp và căng thẳng ở Biển Đông, đe dọa hòa bình và ổn định của khu vực.
Tầm quan trọng của vấn đề đường lưỡi bò
Vấn đề đường lưỡi bò là gì không chỉ đơn thuần là một tranh chấp lãnh thổ mà còn mang ý nghĩa to lớn đối với cả khu vực và thế giới. Nó không chỉ khiến cho tình hình chính trị các quốc gia trực tiếp liên quan gặp căng thẳng mà òn có tác động sâu rộng đến toàn bộ khu vực châu Á – Thái Bình Dương và trật tự thế giới. Ngoài ra, tài nguyên khai thác của biển Đông cũng đang trở thành “miếng mồi ngon” khiến Trung Quốc tự nhận đường lưỡi bò cho riêng quốc gia này.
Tài nguyên thiên nhiên
Biển Đông, với diện tích rộng lớn và vị trí địa lý quan trọng, là một trong những vùng biển giàu tài nguyên nhất thế giới. Chính vì vậy, nơi đây đã trở thành tâm điểm của nhiều tranh chấp lãnh thổ và xung đột lợi ích.
- Dầu khí: Biển Đông được cho là chứa trữ lượng dầu khí khổng lồ, là nguồn năng lượng quan trọng cho sự phát triển kinh tế của các quốc gia trong khu vực và trên thế giới.
- Khoáng sản: Ngoài dầu khí, Biển Đông còn chứa nhiều loại khoáng sản quý giá khác, có tiềm năng khai thác lớn.
- Hải sản: Biển Đông là một trong những ngư trường lớn nhất thế giới, cung cấp nguồn thực phẩm quan trọng cho hàng triệu người.
- Du lịch: Biển Đông sở hữu nhiều bãi biển đẹp, đảo hoang sơ với cảnh quan thiên nhiên tuyệt đẹp, thu hút đông đảo khách du lịch.
An ninh quốc phòng
Tranh chấp lãnh thổ kéo dài có thể dẫn đến các cuộc đối đầu quân sự, gây ra hậu quả nghiêm trọng cho hòa bình và ổn định khu vực ở châu Á, Thái Bình Dương. Không chỉ Việt Nam nhiều quốc gia đặc biệt là các nước láng giềng của Trung Quốc ở Biển Đông, đã đưa ra các tuyên bố chính thức phản đối đường lưỡi bò. Đồng thời khẳng định rằng yêu sách của Trung Quốc liên quan, dù đường lưỡi bò là gì, thì đều hoàn toàn không có cơ sở pháp lý và vi phạm luật pháp quốc tế.
Giao thông hàng hải
Biển Đông là một trong những tuyến đường giao thương hàng hải sầm uất nhất thế giới, kết nối các nền kinh tế lớn ở châu Á, Thái Bình Dương và các khu vực khác. Chính vì vậy, khi xung đột giữa các quốc gia vì vấn đề đường lưỡi bò trở nên căng thẳng, nó có ảnh hưởng rất lớn đến hoạt động ngoại giao và phát triển khi tế toàn cầu.
Mối quan hệ quốc tế
Tranh chấp Biển Đông đã gây ra căng thẳng trong quan hệ giữa các quốc gia ven biển và giữa các cường quốc lớn. Các quốc gia đã tiến hành các cuộc đàm phán ngoại giao, trao đổi các văn bản ngoại giao để bày tỏ quan ngại và yêu cầu Trung Quốc tôn trọng luật pháp quốc tế. Tòa án Trọng tài Thường trực đã ra phán quyết bác bỏ hoàn toàn yêu sách đường lưỡi bò của Trung Quốc, tuy nhiên, Trung Quốc không chấp nhận phán quyết này. Vì vậy, vấn đề đường lưỡi bò hiện nay vẫn chưa có hồi kết.
Luật pháp quốc tế và trật tự thế giới
Nếu không được giải quyết một cách hòa bình, tranh chấp Biển Đông cũng yêu sách đường lưỡi bò của Trung Quốc như có thể tạo ra tiền lệ xấu, ảnh hưởng đến các tranh chấp tương tự ở các khu vực khác trên thế giới.
Tại sao vấn đề đường lưỡi bò lại quan trọng với Việt Nam?
Hiểu được đường lưỡi bò là gì, chúng ta đều nhận thấy rằng, đường chín đoạn bao trùm gần như toàn bộ vùng biển mà Việt Nam có chủ quyền, trong đó có hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa. Việc hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa của Việt Nam đang bị Trung Quốc “nhận vơ” là thành của mình hoàn toàn sai trái. Điều này dẫn đến việc xâm phạm chủ quyền lãnh thổ quốc gia nghiêm trọng.
Mặt khác, đường lưỡi bò hạn chế tự do hàng hải, đánh bắt cá và các hoạt động kinh tế biển khác của ngư dân Việt Nam. Hành động này gây thiệt hại lớn cho nền kinh tế biển của nước ta.
Chưa hết, các hoạt động gây hấn của Trung Quốc ở Biển Đông, liên quan đến đường lưỡi bò, đã làm gia tăng căng thẳng và bất ổn trong khu vực, đe dọa hòa bình và ổn định của nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam. Vì vậy, việc đàm phán, tranh chấp để bảo vệ chủ quyền biển đảo có tầm quan trọng hàng đầu đối với nước ta.
Các hành động của Trung Quốc liên quan đến đường lưỡi bò gây ảnh hưởng đến Việt Nam
Các hành động của Trung Quốc liên quan đến đường lưỡi bò là gì? Đó là những hành động đã và đang gây ra những hậu quả nghiêm trọng đối với Việt Nam như sau:
Chiếm đóng trái phép: Trung Quốc đã chiếm đóng trái phép hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa của Việt Nam, xây dựng các công trình quân sự và dân sự trên các đảo này, biến chúng thành căn cứ quân sự.
Quấy rối tàu cá Việt Nam: Tàu hải cảnh và tàu cá Trung Quốc thường xuyên xâm phạm vùng biển của Việt Nam, tấn công tàu cá Việt Nam, gây ra nhiều vụ việc nghiêm trọng.
Tuyên bố chủ quyền phi lý: Trung Quốc liên tục tuyên bố chủ quyền phi lý đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa của Việt Nam.
Cướp đoạt tài nguyên: Trung Quốc đã tiến hành các hoạt động thăm dò và khai thác dầu khí trái phép trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam, cướp đoạt tài nguyên thiên nhiên của nước ta.
Quân sự hóa Biển Đông: Triển khai các hệ thống vũ khí hiện đại, đe dọa trực tiếp đến an ninh của Việt Nam và các nước trong khu vực.
Tuyên truyền sai lệch: Trung Quốc đã tiến hành các hoạt động tuyên truyền nhằm xuyên tạc lịch sử, phủ nhận chủ quyền của Việt Nam đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa.
Làm xấu đi quan hệ song phương: Các hành động của Trung Quốc đã làm xấu đi quan hệ hai nước, gây ảnh hưởng đến hợp tác kinh tế, văn hóa và xã hội. Đây là một trong những thách thức lớn đối với chính sách đối ngoại của Việt Nam.
Hành động của Việt Nam trước vấn đề đường lưỡi bò
Việt Nam đã và đang có nhiều hành động quyết liệt để đối phó với vấn đề đường lưỡi bò phi pháp của Trung Quốc, nhằm bảo vệ chủ quyền biển đảo của Tổ quốc.
Khẳng định chủ quyền
Việt Nam luôn kiên quyết khẳng định chủ quyền hợp pháp, lịch sử đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa. Đây là một phần lãnh thổ thiêng liêng của Tổ quốc, được bảo vệ bởi pháp luật quốc tế và bằng chứng lịch sử phong phú.
Việt Nam có hàng ngàn năm lịch sử sinh sống, khai thác và quản lý hai quần đảo này. Các tư liệu lịch sử, bản đồ cổ, văn bản pháp lý của Việt Nam và các nước khác đều ghi nhận rõ ràng chủ quyền của Việt Nam đối với hai quần đảo.
Việt Nam luôn mong muốn giải quyết hòa bình các tranh chấp trên Biển Đông, trên cơ sở luật pháp quốc tế, bao gồm cả Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển 1982.
Tăng cường hợp tác quốc tế
Việt Nam đã tích cực tham gia các diễn đàn quốc tế như ASEAN, APEC, tăng cường hợp tác với các nước có chung quan điểm để giải quyết hòa bình các tranh chấp trên Biển Đông và kêu gọi cộng đồng quốc tế ủng hộ lập trường chính đáng của Việt Nam
Xây dựng lực lượng bảo vệ và phòng thủ trên biển
Trước những căng thẳng leo thang ngoài khu vực biển Đông cùng hàng loạt hành động của Trung Quốc lên phạm vi đường lưỡi bò là gì, Việt Nam đã tăng cường đầu tư cho lực lượng bảo vệ bờ biển, nâng cao khả năng tuần tra, kiểm soát và bảo vệ chủ quyền biển đảo của lực lượng vũ trang. Nước ta đã đầu tư mạnh mẽ vào xây dựng và hiện đại hóa lực lượng vũ trang, nâng cao khả năng bảo vệ chủ quyền biển đảo trong mọi tình huống.
Phát triển kinh tế biển
Việt Nam đã tập trung phát triển kinh tế biển, tăng cường khai thác và bảo vệ tài nguyên biển, góp phần củng cố vị thế của Việt Nam tại Biển Đông. Đây là một phần không thể thiếu trong sự phát triển kinh tế – xã hội của Việt Nam. Việc bảo vệ chủ quyền biển đảo là bảo vệ lợi ích quốc gia.
Tuyên truyền, nâng cao nhận thức
Việt Nam đã triển khai nhiều hoạt động tuyên truyền để nâng cao nhận thức của người dân về vấn đề biển đảo, khơi dậy tinh thần yêu nước và ý thức bảo vệ chủ quyền quốc gia thông qua mọi phương tiện truyền thông. Các trường học đã đưa nội dung về biển đảo vào chương trình giảng dạy, giúp thế hệ trẻ ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường đã hiểu rõ hơn về vấn đề đường lưỡi bò và tại sao nó lại bị quốc tế tẩy chay.
Lời kết
Vấn đề đường lưỡi bò là gì chính là thách thức lớn đối với Việt Nam, đòi hỏi sự nỗ lực không ngừng của toàn xã hội. Tuy nhiên, với ý chí quyết tâm và sự đoàn kết, Việt Nam sẽ tiếp tục bảo vệ vững chắc chủ quyền biển đảo của mình.
Xem thêm:
